Choroba metaboliczna

Otyłość jest chorobą metaboliczną. Jednocześnie jest przyczyną wielu „chorób cywilizacyjnych”: cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, kamicy pęcherzyka żółciowego, choroby niedokrwiennej serca, nowotworów szyjki macicy, jajnika, piersi, prostaty, pęcherza moczowego, jelita grubego, niepłodności, choroby bezdechu nocnego, dny moczanowej, choroby zwyrodnieniowej stawów i wielu innych.

Powodów powstawania otyłości należy szukać w genetyce, nawykach żywieniowych i wzrastającej liczbie całej gamy stresorów środowiskowych. Zidentyfikowano kilkanaście związków biochemicznych mający bezpośredni wpływ na masę ciała. W 21 wieku rozpoczął się szybki rozwój nutrigenomiki, nauki o wpływie żywienia na ekspresję genową. Na podstawie genów, wywiadu środowiskowego i badań wskazujących typ metaboliczny człowieka będzie można wskazać dietę, która wyciszy geny mogące spowodować powstanie choroby cywilizacyjnej. Dziś już można zrobić test na ponad 1200 genów. Testy genetyczne wykazują, czy w naszym DNA są geny odpowiadające za możliwość powstania choroby lub za złą reakcje organizmu na sól, kawę itp… Badania genetyczne są wykorzystywane również w leczeniu otyłości.

Opisanych jest ponad 20 genów mogących stworzyć warunki w organizmie, które doprowadzą do otyłości.

Najważniejszym dla ludzkiego organizmu źródłem energetycznym jest glukoza. Jest niezbędna do uruchomienia najważniejszych procesów metabolicznych. Żadna komórka naszego organizmu nie przeżyje bez glukozy. Dlatego ilość glukozy we krwi musi być zawsze w określonym zakresie stężeń (od 85 – 100 mg na 100 ml krwi). W przypadku zwiększenia się ilości glukozy pojawia się w krwi insulina, mająca za zadanie wprowadzenie glukozy z krwi do wnętrza komórek. W przypadku niedoboru glukagon odtwarza glukozę z glikogenu wątrobowego. Gdy wyczerpane zostaną zapasy glukozy w wątrobie, uruchamiane są procesy glukoneogenezy, tzn. tworzenia glukozy z aminokwasów glukogennych białek stanowiących konstrukcję naszego organizmu. W procesach utrzymania właściwej wagi najważniejsza rolę odgrywa cAMP (3′-5′- cykliczny adenozynomonofosforan). W chwili natężonego stresu dzięki cAMP jedna cząsteczka adrenaliny indukuje uwolnienie z zapasów w wątrobie 100 milinów cząsteczek glukozy. Jednocześnie aktywują się komórki tłuszczowe do uwolnienia swoich zapasów tłuszczu. Wówczas organizm otrzymuje potężna dawkę energii, która może być szybko zużyta przez cały organizm, np. reakcji obronnej. Glukoza jest dostarczana do 70 bilionów ludzkich komórek. Mechanizm jej transportu jest bardzo sprawny. Kiedy komórki nie potrzebują więcej energii, a występuje ciągły nadmiar glukozy, aby nie zmarnowała się ani jedna cząsteczka cennego paliwa, glukoza w wątrobie przekształcana jest w fosforan glicerolu (pochodna gliceryny), który łączy się z trzema cząsteczkami kwasów tłuszczowych tworząc trójglicerydy (tłuszcz). Wysyłane są one do komórek tłuszczowych; adipocytów. Insulina ciągle obecna we krwi pełni wiele ról. Między innymi aktywuje enzym LPL (lipaza lipoproteinowa), którego niezliczone szeregi zbierają się w naczyniach krwionośnych tylko po to aby spotkać wytworzoną w wątrobie cząsteczkę trójglicerydu (tłuszczu). U osób z nadwagą biosynteza enzymu LDL jest bardzo szybka. Dzięki temu sprawnie przebiega proces rozkładu każdej ilości tłuszczu na składniki podstawowe. Ponownie powstaje fosforan gliceryny i wolne kwasy tłuszczowe. Proces ten tworzy elementy, które mogą być przetransportowane do komórki tłuszczowej. W komórce tłuszczowej następuje utworzenie ponownie cząsteczki tłuszczu, która jest wbudowana w strukturę adipocytu. Przemiana ta przebiega wolno, ale w przypadku przejadania się jest procesem ciągłym. Gdy adipocyt będzie pełen, zamknie się jak sejf. Wówczas odchudzanie się, jest bardzo trudne.

Tyjemy niepostrzeżenie, a odchudzamy się spektakularnie

Już po pierwszym kęsie pączka lub pierwszym łyku słodkiego napoju nasze komórki tłuszczowe uzyskują informację o konieczności pełnej mobilizacji. Na błonie śluzowej kubków smakowych języka i podniebienia znajdują się receptory rozpoznające cząsteczki glukozy. Jest to nasze dziedzictwo z minionych tysiącleci, mające na celu przetrwanie gatunku. Niemowlę ssąc pierwsze krople mleka matki przyjmuje duża dawkę laktozy (dwucukru zbudowanego z glukozy i galaktozy), który aktywuje wytwarzanie insuliny, poszerzającej światło naczyń krwionośnych aby procesy transporty tłuszczy i innych składników odżywczych przebiegały sprawnie do najodleglejszego miejsca w organizmie.

Ten schemat funkcjonuje w całym świecie ssaków. Glukoza jest wyznacznikiem dla organizmu czasu aktywacji procesów metabolicznych mających na celu utrzymanie ciągłości życia. Np. krowa żuje tak długo swój pokarm, aż w treści pokarmowej powstaną cukry proste ze złożonych węglowodanów wysokoskrobiowych. Pojawienie się smaku słodkiego jest sygnałem, ze żucie można zakończyć, a treść pokarmowa jest pełnowartościowym źródłem wszystkich składników pokarmowych.

Ludzie w XX wieku sprofanowali smak słodki. Nadmiar cukru w diecie jest jednym z najważniejszych czynników powodującym otyłość. Tylko pierwsze 2-3 dni bez cukru są „ciężkie”. Już czwartego dnia bez cukru możecie poczuć prawdziwy smak dobrej herbaty lub jeszcze lepszej czarnej kawy. Smacznego.